تحقیقهای پیشین نشان داده بود که این ماده - که در ساخت ظروف پلاستیکی کاربرد وسیعی دارد - سبب بروز اختلالاتی در کارکرد غدد درونریز میشود اما تحقیقات اخیر نشان دادهاند که این ماده از پوست هم میگذرد و میتواند سبب کاهش کیفیت اسپرم مردان شود. جالبتر اینکه کاربرد بیسفنول A به ظروف پلاستیکی محدود نمیشود و ردپای این ماده را میتوان حتی در رسیدهای چاپی عابربانکها، صندوق فروشگاهها و حتی دستگاههای خودپرداز هم سراغ گرفت.
بیسفنول A، ترکیبی شیمیایی است که در بسیاری از تولیدات و بستهبندی محصولات غذایی به کار برده میشود. بیسفنول A خاصیت «زنواستروژنی» دارد؛ یعنی میتواند آثار استرادیول را که هورمونی زنانه است، کاهش دهد و سبب بروز اختلال در کارکرد غدد درونریز شود. بیسفنول A یک سم قوی نیست؛ بلکه مولکولی هزار تا 10 هزار برابر غیرفعالتر از استرادیول است. با این حال، تحقیقات نشان دادهاند که بیسفنول A حتی در دوز پایین، میتواند سبب بروز مشکلاتی در حیوانات شود.
تحقیقی درباره جذب پوستی بیسفنول A
محققان برای اینکه متوجه شوند آیا بیسفنول A از طریق پوست نیز قابل جذب است یا خیر آن را روی گوش خوک آزمایش کردند و متوجه شدند نیمی از بیسفنول A در مواجهه با پوست جذب میشود. بعد از برشهای کوچک پوست انسان برای آزمایش استفاده کردند و متوجه شدند 40 درصد از مولکولهای بیسفنول A میتواند از پوست بگذرد. سرعت عبور آن نیز بسیار بالاست. مواجهه 2 ساعته مواجهه پوست با بیسفنول A باعث میشود طی 24 ساعت آتی همچنان بیسفنول A از طریق پوست وارد خون شود. همچنین نتایج بررسیهای محققان آمریکایی نیز نشان داد میزان بیسفنول A در خون افرادی که به طور مرتب با رسیدهای صندوق در تماس هستند مانند مسوول صندوق بسیار بالاست.
چطور بیسفنول A از طریق پوست جذب میشود؟
نگاهی دقیقتر به این ترکیب شیمیایی میاندازیم. بیسفنول A به 2 صورت پلیمریزه میشود؛ از یک سو از آن پلیکربنات تهیه میکنند که در بسیاری از بطریهای آب و شیشههای پلاستیکی شیر کاربرد دارد. پلیکربناتها وقتی گرم میشوند، پلیمر آزاد میکنند و همین جنبه از آنها مضر است. از بیسفنول A در تولید نوعی رزین به نام آپوکسی هم استفاده میشود که در داخل قوطیهای نوشیدنی و کنسروها وجود دارد و در واقع، باعث میشود داخل دیواره کنسرو یک لایه به رنگ لاک سفید ببینید. امکان اینکه پلیمرهای این رزین شکسته و وارد غذا شوند نیز بسیار بالاست. در مورد رسیدهای چاپی باید گفت روی این برگهها پودری وجود دارد که یکهزارم وزن کل کاغذ را دارد و از بیسفنول A آزاد یعنی غیر پلیمریزه تهیه شده و برخلاف بیسفنول A موجود در بستهبندی مواد غذایی به محض تماس با دست جذب میشود. در واقع، ما در تمام روز با دوز پایین بیسفنول A در تماس هستیم و در حال حاضر محققان به دنبال یافتن این موضوعاند که مواجهه دایمی با بیسفنول A در طولانیمدت میتواند سبب بروز چه مشکلاتی شود. تحقیقات پیشین نشان داده بود که بیسفنول A اگر از طریق غذا وارد بدن شود میتواند مشکلاتی نظیر سرطان دستگاه گوارش و اختلال کارکرد غدد درونریز را پیش آورد. 2 تحقیق اخیر نیز نشان داده است که بیسفنول A میتواند بر باروری مردان تاثیرگذار باشد. در اولین تحقیق، 514 کارگر چینی به مدت 5 سال زیر نظر گرفته شدند. نتایج بررسیها نشان داد کسانی که در ادرارشان بیسفنول A بیشتری وجود دارد، کیفیت اسپرم پایینتری دارند. تحقیق دوم نیز نشان داد مردانی که با دوز بالای بیسفنول A در محل کار مواجه هستند تمایلات جنسی کمتری دارند. اما هنوز کاملا مشخص نشده که بیسفنول A جذبی از طریق پوست چه مضراتی خواهد داشت. به هر حال به زنان باردار توصیه میشود تا جای ممکن از دست زدن به این نوع رسیدها خودداری کنند.
منبع: سلامت